کد مطلب:41362 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

آيه يا روايتي نقل كنيد كه در آن از برتري رحمت بر خشونت سخن گفته باشد.

در زندگي اجتماعي انسانها و ارتباطات بين آنها آن چه بسيار ضروري و لازم است تفاهم و همدلي و بيگانگي و احترام به يكديگر است و اصل اوّلي در زندگي اجتماعي بر رحمت و عطوفت و صلح و صفا استوار است.

اجتماعي بودن انسان اقتضا دارد كه بين انسانها برخورد و خشونتي نباشد. همه انسانها بايد به اين اصل احترام بگذارند تا بتوانند در كنار يكديگر با صلح و صفا زندگي كنند، ولي گاهي بعضي افراد به حدّ و حدود خود قانع نيستند با تجاوز به حدود ديگران، حق ديگران را از بين ميبرند، در اين جا بايد آنان را از تجاوز بازداشت و براي اين مواقع از نيرويي كه خداوند در انسان قرار داده به نام غضب، استفاده ميشود. بنابراين بايد اصل اوّلي در زندگي بشر بر رحمت و عطوفت باشد و گاهي از نيروي قهريه استفاده كرد. در حقيقت خشونت و غضب وسيله جلوگيري و دفاع و به منزله درمان است. همان طوري كه پزشك گاهي مجبور ميشود بيمار را آمپول بزند يا جرّاحي بكند، ولي اصل اوليه غلبه رحمت بر غضب است، در دعا دارد يا من سبقت رحمته غضبه، اي كسي كه رحمتش بر غضبش ميچربد.

از ديدگاه ديناسلام، انسان مسلمان بايد در مواردي ناخشنودي خود را ابراز دارد. از جمله:

1- در برخود با اهل اديان ديگر، اگر آنان با مسلمانان ناخشنودي و اظهار دشمني كنند يا عليه مسلمانان توطئه يا جنگ راه بياندازند، آنان هم بايد مقابه كنند. قرآن ميفرمايد: لتجدنّ اشدّ النّاس عداوةً للّذين آمنوا اليهود و الّذين اشركوا (1) به طور مسلم دشمنترين مردم نسبت به مؤمنان را يهود و مشركان مييابي (يهود و مشركان با شما مسلمانان عداوت و دشمني بيشتري دارند) و قاتلو في سبيل اللّه الذين يقاتلونكم و لا تعتدوا إنّ اللّه لا يحبّ المعتدين و اقتلوهم حيث ثقفتموهم واخرجوهم من حيث اخرجوكم و الفتنة اشدّ من القتل و لا تقتلوهم عند المسجد الحرام حتّي يقاتلوكم فيه فإن فاتلوكم فاقتلوهم كذلك جزاء الكافرين. فان انتهو فانّ اللّه غفور رحيم و قاتلوهم حتّي لا تكون فتنة و يكون الدين للّه فان انتهوا فلا عدوان الاّ علي الظالمين(2) در راه خدا با كساني كه با شما ميجنگند نبرد كنيد و از حدّ تجاوز نكنيد؛ زيرا خدا تجاوز كاران را دوست ندارد و آنان (مشركان و كفاري كه با شما ميجنگند) را هر كجا يافتيد به قتل برسانيد و از آن جا كه شما را بيرون ساختند آنها را بيرون كنيد و فتنه گري از كشتار بدتر است و با آنان در نزد مسجد الحرام جنگ نكنيد مگر اين كه با شما پيكار كنند. با آنان بجنگيد چنين است جزاي كافران و اگر خودداري كردند خداوند بخشنده و مهربان است و با آنان پيكار كنيد تا فتنه باقي نماند و دين مخصوص خدا گردد. اگر دست برداشتن شما هم به آنان تجاوز نكنيد مگر بر ظالمان.

از اين آيات استفاده ميشود اگر دشمنان اسلام دشمني و فتنه گري و توظئه كردند بايستي در مقابل آنان ايستادگي ومقاومت و مقابله به مثل كرد و كوتاهي كردن و سهل انگاري در اين موارد از گناهان بزرگ است.

در سوره فتح فرموده است: محمد رسول اللّه و الّذين معه اشداء علي الكفّار رحماء بينهم(3). محمد رسول اللّه است و كساني كه همراه با او هستند بر كفّار شديد و سخت هستند و بين خودشان رحيم و مهربان هستند.

از اين آيه استفاده ميشود كه مسلمانان بايد به يكديگر مهربان باشند و در برابر دشمنان قوي و محكم باشند.

در اوصاف پيامبر(ص) آمده است: ايشان شخصي لَيّن و نرم خو و مهربان بود. فيما رحمة من اللّه لِنْتَ لهم و لو كنت فظّاً غليظ القلب لا نفضّوا من حولك. فاعف عنهم و استغفرلهم و شاور هم في الامر.(4). از رحمت الهي بر تو اين بود كه نسبت به مردم نرم خو بودي و اگر بد اخلاق و تُند خو بودي از دور و برِ تو پراكنده ميشدند. بنابراين از آنان عفو و گذشت داشته باش و از آنان بگذر و با آنان مشورت كن.

2- مورد دوم كه ابراز خشونت مفيد و لازم است. برخورد با گناهان و گناهكاران است. بر اساس روايات بايد در برابر گناه و گناهكار راضي نباشيم و ناخشنودي خود را به عنوان نهي از منكر اظهار كنيم. البته نهي از منكر هم اگر با زبان محبت باشد بهتر اثر ميكند.

از اميرالمؤمنين(ع) نقل شده است: الراضي بفعل قوم كالداخل فيه معهم؛(5). هر كس به گناه ديگران راضي باشد مانند اين است كه با آنان در آن كار شريك بوده است.

رسول خدا(ص) فرمود: هر چشمي كه كاري زشت و منكر و معصيت خداي را ببيند و آن را تغيير ندهد و يا بر آن خشمگين نشود خداوند در روز قيامت آن چشم را ميگرياند گرچه صاحب آن چشم وليّ خدا باشد(6)

حضرت عيسي بن مريم(ع) به اصحاب خود فرمود: به سوي خدا دوستي و تقرّب بجوئيد. گفتند: يا روح اللّه به چه وسيله محبّت و تقرّب به خدا بجوييم؟ فرمود: به وسيله دشمن داشتن گناهكاران و رضايت و خشنودي خدا را با دشمني معصيت كاران بجوييد(7)

بنابراين، اصل در روال زندگي اجتماعي بر عطوفت و رأفت است و تا آن جا كه ممكن باشد بايد با عفو و گذشت و تعاطف به يكديگر زندگي اجتماعي را زيبا و خوشگوارا كرد، ولي در مواردي كه دشمنان تجاوز ميكنند يا فردي در جامعه به حدّ و حدود ديگران تجاوز ميكند براي جلوگيري از تجاوز، چارهاي جز مقابله و دست زدنب ه خشونت نيست.

(پاورقي1 مائده (6) آيه 82.)

(پاورقي بقره (2) آيه 191.)

(پاورقي3 فتح (48) آيه 29.)

(پاورقي4 آل عمران (3) آيه 159.)

(پاورقي5 نهج البلاغه، كلمات قصار 154.)

(پاورقي 6 آثار الصادقين، ج 13، ص 267.)

(پاورقي7 همان، ص 268.)